Ο ΨΑΡΑΝΤΩΝΗΣ – του Κωστή Μουδάτσου

Ο Ψαραντώνης είναι ο καλλιτέχνης με ιδιόμορφες απόψεις που απεχθάνονται κάθετι μέτριο και ψευτοαληθοφανές. Είναι σαν ανεμοστρόβιλος που παρασέρνει ότι βρει στο διάβα του, φέρνοντας κάτι νέο, επιβλητικό και μυστηριακό.

Προσωποποιεί την αγρύπνια της υπερούσιας τέχνης. Δεν του αρέσουν οι έτοιμες ιδέες, δεν δέχεται παγιωμένες φόρμες και αντιλήψεις, μόνο βρυχάται σαν άγριος λιόντας… χρέος του γιου είναι να ξεπεράσει τον κύρη του και να ανοίγει νέους δρόμους πολεμώντας μέσα στη νύχτα ξημέρωμα να φέρει…

Η τέχνη δεν είναι απαραβίαστος κανόνας. Μέσα του, οι καλλιτεχνικοί δαίμονες, τον σπρώχνουν να σπάζει καλούπια έχοντας όμως επίγνωση του μπολιάσματος της παράδοσης με τις προσωπικές του ευαισθησίες, χωρίς να μπαίνει στους πειρασμούς της «θεωρητικής» υπεροψίας και των εμπορικών συναλλαγών.

Σαν ανήσυχο πνεύμα δίνει νέο φως και περιεχόμενο στα μουσικά μας πράγματα με το έργο του και την αυστηρή αξιοπρέπεια που τον χαρακτηρίζει στην μακρόχρονη πορεία του. Δεν του αρέσει η ομορφιά που κάνει το πόνο να ξεθυμαίνει αλλά σωπαίνει και τραβάει τον ανήφορο, από την χαρά στον πόνο, από τον ξεδιψασμό στην αξεδίψαστη δίψα ,από την λατρεία της φύσης στην οργή για την καταστροφή της.

Απρόβλεπτος και διονυσιακός δεν παίζει ,ούτε τραγουδά επιτηδευμένα αλλά ερμηνεύει με το δικό του τρόπο ερωτικά, κοινωνικά ,πολεμικά και ριζίτικα τραγούδια ή τον Χαρίδημο και τον Ερωτόκριτο. Με την λύρα του παραγγέλνει …αφήνετε λεύτερη τη κύπριδα Αφροδίτη να περιροζονάρει, για να σας φέρει το θεό του πολέμου τον Άρη… Έχει καταλάβει ότι η αρχαία ελληνική μυθολογία συνδέει με μοναδικό τρόπο, τον έρωτα με τον πόλεμο.

Είναι στιγμές που τσιτώνει τόσο πολύ το δοξάρι στη λύρα του, που νοιώθομε μέσα μας, από το ένα μελίγγι μέχρι το άλλο, μια χορδή να τεντώνεται και να τρίζει σαν να θέλει να σπάσει.

Σαν επαναστατημένη ψυχή με την αίσθηση του αγριμιού της κακοτράχαλης μαδάρας του Ψηλορείτη, ξέρει ότι το συναίσθημα και η δημιουργία επιζητούν το μύθο, το θρύλο, την υπερβολή και τον μυστικισμό, γιατί η ζωή κρύβει μέσα της την αυθαιρεσία , το θράσος, τα καμώματα της τέχνης, την άγρια ομορφιά της φύσης και το άγιο πάθος.

Σε κάθε του εμφάνιση ο Ψαραντώνης παραγγέλνει… οι άντρες οι φανίσιμοι κι οι καστροπολεμάρχοι πως είναι οι μπάλες δανεικές το ξέρουνε στη μάχη… κι αμολούνε τη νιότη τους χωρίς να τη λυπούνται! Σπάνιας πάστας καλλιτέχνης έχει βρει ανταπόκριση στο πιο απαιτητικό κοινό, τόσο στο τόπο μας όσο και στο εξωτερικό, σε φιλόμουσους και μερακλήδες διαφορετικών εθνοτήτων. Ο Nick Gave και η φιλία τους είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα.

Στην δισκογραφία συμμετέχει από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 έχοντας να παρουσιάσει πλούσιο και πληθωρικό έργο, σε ποιότητα και ποσότητα. Οι ζωντανές του εμφανίσεις μένουν βαθειά ριζωμένες στο νου των φίλων της μουσικής του. Πάνω απόλα έχει τρομερές απαιτήσεις από τον ίδιο τον εαυτό του και τους συνεργάτες του. Δίνει όλο του το είναι στο καλό κοινό αλλά κι ο ίδιος απαιτεί αντίστοιχη συμπεριφορά από τους συνδαιτυμόνες της τέχνης του.

Αγαπά και σέβεται τους προικισμένους κι έξυπνους ακροατές ενώ δεν διστάζει να «βάλει τις φωνές» άμα κάποιος πάει να του χαλάσει την ατμόσφαιρα μυσταγωγίας, που δημιουργείται από την συνεργασία καλλιτεχνών και κοινού. Είναι ο πρώτος λυράρης που έβαλε μαζί του σε εξώφυλλο δίσκου τον στιχουργό που συνεργαζόταν, τον Μήτσο Σταυρακάκη.

Στην πολυτάραχη καριέρα του συνεργάστηκε με σημαντικούς συναδέλφους του όπως είναι οι: ο αδερφός του, Γιάννης και τα παιδιά του Γιώργης, Λάμπης Ξυλούρης και η Νίκη Ξυλούρη, καθώς και οι: Γιάννης Μαρκογιάννης, Κώστας Λάππας, Αχιλλέας Περσίδης, Μπάμπης Δουλγεράκης, Νεκτάριος Κοντογιάννης , Μήτσος Αποστολάκης ή Χαϊνης ,Αντώνης και Μιχάλης Φραγκιαδάκης, κ.α.
Mε τον αξεπέραστο ηθοποιό τον Μάνο Κατράκη, ηχογράφησαν τη Μάχη της Κρήτης.