Η ΚΡΗΤΙΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ – Κωστής Ι.Γ.Καλλέργης (ΚΙΓΚ) ΜΑΝΤΙΝΑΔΕΣ

Στήν Κρητική διατροφή προθέσετε καί κάτι
Πολύ πιπέρι βάνετε μά λιγοστό αλάτι.
Γιά τήν λεπτή εμφάνιση τά χρόνια τά εκείνα
Μή σκέφτεστε τί έτρωγαν… Κυριαρχούσε η πείνα.
Στην Κρητική Διατροφή δέ μπαίνει ό,τι λάχει!!
Σάν βάση ελαιόλαδο, παρθένο πρέπει να ‘χει!!
Μα η Κρητική Διατροφή εκτός από το λάδι,
τρόπον ζωής του Κρητικού, χρειάζεται ομάδι…:
Τσ’ ελιές στην Κρήτη αλέθανε στσί μύλους με ντορμπάδια
και τρέχανε λαχταριστά μά και αγνά τα λάδια!
Με δίχως φυγογεντρικά και διαχωριστήρες
ή για το ελαιόκαρπο, πυρηνικούς σπαστήρα
Ένα μουλάρι δυνατό απ’ το πρωί ως το βράδυ,
γύριζε τις μυλόπετρες και έβγαινε το λάδι!
Παρθένο λάδι της ελιάς, μα και αγνό συγχρόνως,
είναι αντιγηραντικό και καταλυέτ’ ο χρόνος.
Τις αρτηρίες της καρδιάς λαδώνει και στηρίζει
Και εις το κυκλοφορικό, το αίμα καθαρίζει!
Την Κρητική Διατροφή, ο Κρητικός βαστούσε
και την μακροζωία του, σ’ εκείνη την χρωστούσε!
Στην Κρήτη ο κάθε Κρητικός, δεν ήταν μόνο μάσα…
Δούλευε κι ασταμάτητα, δεν έπαιρνε ανάσα!!
Αυτός τα ζώα έβοσκε, έσπερνε τα χωράφια,
αυτός ετυροκόμαγε, να ‘χει τυρί στα ράφια!
Ολημερίς εις τή δουλειά δεν ήταν πανηγύρι
και με τα πόδια έπρεπε, να πάει και να γιαείρει!
Έπινε γάργαρο νερό,που ‘τρεχε στά ποτάμια,
το ίδιο με τα ζώα του, δίπλα από τα καλάμια!
Και με το ίδιο το νερό, επότιζε τον κήπο,
χωρίς καθόλου απόβλητα δίχως κανένα ρύπο!!
Έσερνε καθαρό νερό, απ’ τα βαθιά πηγάδια,
όσπρια έτρωγε πολλά, ελιές και παξιμάδια.
Έπινε τσάι του βουνού, κι όχι καφέ – φραπέδες!
Για σκόλες και για Κυριακές είχε τους καναπέδες.
Χαρούπια έτρωγε ξερά αντί για σοκολάτες,
ντάκους και χόντρο με χοχλιούς και ντοματοσαλάτες!
Κι αγνό κατσίκι του βουνού, χόρτα, τυρί και γάλα
κουνέλια και κοτόπουλα, όχι πολύ μεγάλα…
Έψην’ αρνί αντικριστό και ‘φεύγαν οι τοξίνες
τα λίπη αποβάλλονταν κι απόμεναν οι ίνες.
Και με το κόκκινο κρασί, που φτιαχν’ η αφεντιά του,
στερόλες έπαιρνε πολλές, και το δειχν’ η ματιά του!
Για φάρμακο την τσικουδιά, είχε διατριβή του!
Και στο βαρύ το κρύωμα, ρακί η εντριβή του!
Μάζευε τα τρυγόλαδα και τα ‘κανε σαπούνια,
μ’ αυτά ως τα γεράματα, πλενόταν από κούνια!!
Ενήστευε καρτερικά, τσί Μεγαλοβδομάδες,
κι έτρωγε αλάδωτα κουκιά, ελιές και φασολάδες…
Γι’ αυτό και λειψανέβαστη, ήτονε η μορφή του,
καμαρωτή κορμοστασιά, έδειχνε το σκαρί του!
Έπαιζε με τον έρωτα και με το παραπάνω
και το κρασί δεν έλειπε απ’ το τραπέζι απάνω!
Και μέ τραγούδια και χορούς εγλένταγε τα βράδια,
Έπνιγε στο γλυκό κρασί, ζωής καημούς – ρημάδια!
Και πεντοζάλη – καστρινό, χόρευαν νιοί και γέροι
κι ίδρωναν πάνω στο χορό, χειμώνα – καλοκαίρι!
Οι σοκολάτες, τα γλυκά, ‘λείπαν απ’ το τραπέζι,
για φάρμακο και για γλυκό, είχε το πετιμέζι!!
Έφτιαχνε την Μουσταλευριά από γλυκό σταφύλι
και με γλυκό του κουταλιού, εγλύκαινε τα χείλη!
Σταφίδες, σύκα έλιαζε, αμύγδαλα, καρύδια,
και στσι λαϊνες τα ‘χωνε, για να ‘χει αποχερίδια.
Η Κρητική Διατροφή, στους Κρητικούς τους τόπους,
έκανε την διαφορά και δυνατούς ανθρώπους!
MODUS VIVENDI ΚΡΗΤΙΚΟ, όποιος ακολουθήσει
στα χείλη ντου χαμόγελο, μπορεί να ξανανθίσει!
Κι εγώ σαν βέρος Κρητικός απ’ το χωριό την Λούτρα
και σάν Καλλέργης έγραψα, ό,τι ‘βγαλα απ’ την κούτρα!

Ρέθυμνο

Κωστής Ι.Γ.Καλλέργης=(ΚΙΓΚ)
Κωστής – Ι. Γ. Καλλέργης(Κ.Ι.Γ.Κ.)

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ

MODUS VIVENDI = τρόπος ζωής
Γιαείρει = επιστρέψει
Ό,τι λάχει = αδιακρίτως όλα
Ομάδι = μαζί, παράλληλα
Μάσα = τροφή
Από κούνια = από μικρό παιδί
Ζωής καημούς – ρημάδια = βάσανα
Κούτρα = κεφάλι
Πετιμέζι = μούστος που μετά από
βράσιμο γίνεται σιρόπι
Αποχερίδια= δώρα – κεράσματα σε μικρούς επισκέπτες
Μουσταλευριά = γλύκισμα από σύνθεση
μούστου και αλευριού που το
έλιαζαν μέχρι αποξήρανσης.
Βέρος = γνήσιος
Σκαρί = σκελετός
Λειψανέβαστη = ισχνή – ελλιπής
(και μη ανεβασμένη ζύμη)